Fiziksel bir rahatsızlıktan dolayı bir hekime başvurduğunuzda, hastalığınızın ne olduğunu tam olarak tespit edebilmek için sizden çeşitli tahliller ve birtakım röntgenler ister. Bu araçlar dışarıdan çıplak gözle bakıldığında görülemeyen fakat bedeninizin içinde olup biten değişimleri ortaya çıkarma olanağı sunar. Size rahatsızlığınızla ilgili hiç soru sormadan, muayene etmeden ve tahlil istemeden tanı koyan ya da hiçbir hastalığınız olmadığını söyleyen bir hekime tam olarak güvenemezsiniz. Böyle bir durumda muhtemelen bir başkasına daha görünmek istersiniz.
Medikal alandaki tetkikler, tanının ve hastalığın seyrinin belirlenmesi açısından ne kadar önemli ise psikoloji alanındaki test ve envanterler de bireylerin iç dünyalarında olup bitenin ortaya konması ve raporlanması açısından o kadar önemlidir.
Psikoterapiye ya da psikiyatrik ilaç kullanımına başlamadan önce değerlendirme görüşmelerinde uygulanan testler hastaya doğru tanı konmayı ve hastayla ilgili belli kişilik özelliklerini daha en başta tespit ederek bireye özel bir tedavi programı oluşturulmasını sağlar.
Tedavi sürecinin ortasında ve sonlarında da ara değerlendirmeler yapıp, hastanın tedaviden ne düzeyde fayda gördüğüne ve seansların ne zaman sonlandırılabileceğine karar vermek de mümkündür.
Yaygın Olarak Kullandığı Başlıca Psikolojik Testler
MMPI Kişilik Testi: Amerika kökenli, Türkiye’ye uyarlanmış dünyanın çeşitli yerlerinde de yaygın olarak yıllardır kullanılan bir testtir. MMPI testi, klinik görüşme sırasında psikolog eşliğinde uygulanmakta ve sonuç hastaya raporlanmaktadır. Çeşitli kişilik özellikleri ile ilgili birçok sorundan oluşan bu test hastanın kişiliği ile ilgili bilimsel ve objektif sonuçlar vermektedir.
SCL-90 Psikolojik Tarama Testi: Kişiler arası problemler, takıntılar, depresif duygu ve düşünceler, kaygı, öfke, düşmanlık, fobi, paranoyak düşünceler gibi psikolojik sıkıntıların olup olmadığını taramaya ve sıkıntıları derecelendirmeye yarayan bir testtir.
Terapiye başlamadan önce psikiyatrist ve psikologlar tarafından uygulanmakla birlikte nörolog ve beyin cerrahları sinirsel ağrı yaşayan hastalarından ağrı şiddetini arttıran psikolojik sıkıntılarının neler olduğunu belirlemek için SCL-90 yaptırmasını isteyebilir.
Beck Depresyon Ölçeği: Yirmi bir sorudan oluşan ve en fazla 5 dakikanızı alan bu test depresyonda olup olmadığınızı, depresyonda iseniz şiddetinin ne olduğunu size söyleyen bir testtir. Tüm dünyada ve Türkiye’de en fazla kullanılan, objektif ve geçerli sonuçlar veren klinik bir araçtır. Hastanın ilaca ya da psikoterapiye başlamadan önceki ve sonraki depresyon puanları kıyaslanarak tedaviden aldığı fayda ölçülebilir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (Takıntı) Testi: Maudsley Obsesif Kompulsif Bozukluk Testi 37 maddeden oluşur ve hastanın kontrol etmek, temizlik, yavaşlık ve kuşkucu düşünceler alanlarında ne kadar sıkıntı duyduğunu ölçer. Test sonucu ortaya çıkan puan klinik düzeyde ise hasta psikoterapi ya da ilaç tedavisine yönlendirilir.
Takıntılar tedavi edilmediğinde yaşam kalitesini düşürür ve her geçen gün yaşamı daha da kısıtlar.
Zeka Testleri: Çocuklar ve yetişkinler için ayrı ayrı formları olan Weschler Zeka Testleri sözel ve performans şeklinde iki temel zeka alanını ölçer.
Sözel alan ile ilişkili yetenekler; muhakeme gücü, sözel ifade, sözcük dağarcığı, işitsel dikkat ve uzun süreli dikkattir. Performans alanı ile ilişkili yetenekler ise görsel dikkat, görsel-algısal organizasyon, üç boyutlu algılama, psiko-motor beceriler ve kısa süreli hafıza ile ilgili becerilerdir. Testler deneyimli psikologlar tarafından klinik ortamda uygulanmakta ve raporlanmaktadır.
Hafıza ve Demans Testleri: Hafıza bozuklukları şikayeti ile nörolojiye başvuran hastalara uygulanan tıbbi tetkikler ve nörolojik muayenenin yanı sıra zihinsel durum değerlendirmesi, bellek, mantık yürütme, problem çözme ve dil yeteneklerini değerlendiren bir dizi nöro-psikolojik test uygulanır. Testler ve klinik muayeneler sonucu elde edilen bulgular kişide demans başlangıcı olup olmadığını, varsa ne düzeyde olduğunu belirlemek ve tedavi sürecini düzenlemek açısından oldukça önemlidir.
Psikoterapiye ya da psikiyatrik ilaç kullanımına başlamadan önce değerlendirme görüşmelerinde uygulanan testler hastaya doğru tanı konmayı ve hastayla ilgili belli kişilik özelliklerini daha en başta tespit ederek bireye özel bir tedavi programı oluşturulmasını sağlar.
Tedavi sürecinin ortasında ve sonlarında da ara değerlendirmeler yapıp hastanın tedaviden ne düzeyde fayda gördüğüne ve seansların ne zaman sonlandırılabileceğine karar vermek de mümkündür.
Serdar Dağ
