Parkinson hastalığında, beyinde dopamin denen maddeyi içeren hücreler yok olur. Hastalığın başlangıcındaki ilk belirti, hareketlerde olan yavaşlamadır.Yürüme küçük adımlarla olur, göz kırpma azalır, düğme ilikleme, çatal tutma vs. gibi hareketler ve beceriler azalır. Hareketteki bu zorluk günlük aktiviteye yansır.
Ellerdeki titreme diğer bir belirtidir. Başlangıçta bu titreme sadece istirahat halindeyken olur. Eller hareket halindeyken ve uykuda titreme kayıp olur.
Bu iki bariz belirti dışında kaslarda oluşan sertlik ve hareket zorluğu, monoton konuşma, ağızda salya birikimi, cinsel fonksiyon bozukluğu, el yazısında bozulma ve ağrı diğer belirtilerdir.
Parkinson hastalığının sebebi genellikle belli değildir. Fakat beynin kan akımını sağlayan damarların yıpranması, aşırı üzüntü, hormon dengesizliği, başa alınan darbeler ve bazı enfeksiyon hastalıklarının da parkinson hastalığı belirtilerine sebep olduğu bilinmektedir.
Bu hastalık ilerleyici ve tedavisi zor bir hastalıktır. Şeker ve tansiyon hastalığı gibi tam şifası yoktur. İlaçlarla kontrol altına alınabilir. Hasta ilacını ömür boyu kullanmak zorundadır.Tedavi süreci ilerledikçe bazı hastalarda ilaçlara karşı direnç gelişebilir. Bu durum hastayı ve doktoru zor duruma sokar. Hastaya göre uygun ilaç seçimi ve yakın takip tedavide başarı şansını arttırır.
Tedavinin ana amacı, beyinde eksik olan dopamin maddesinin tekrardan yerine konmasıdır.Bu amaçla en sık kullanılan ilaçlar; levadopa denen beyinde eksik olan dopaminin ön maddesidir. İkinci grup ilaçlar ise; dopamine benzer etki gösteren dopamin agonistleridir. Bunlar dışında, beyinde dopamin miktarını arttırmaya yönelik, dopamine benzer etki gösteren birçok ilaç tedavide denenmiş ve halen günümüzde denenmeye çalışılmaktadır.
Bir hastalıkta çok ilaç denenmesinin sebebi, hastalıkta tedavinin tam başarı kazanmamış olmasıdır. Ancak son yıllarda bazı ilaç denemeleri parkinson için yüz güldürücü olmuştur. Uygulanan hastalarda semptomlar büyük ölçüde azalmıştır.
Tedavide Başarıyı Arttıran Hususlar
- Öncelikle deneyimli bir hekim tarafından doğru tanı konmalı ve uygun ilaç seçilmelidir. Bazı ilaçlar, kimyasal maddeler ve hastalıklar, parkinson hastalığına benzer belirtiler gösterirler.
- Hastalığın ağırlık derecesine göre ilk tercih edilecek ilaç grubuna dikkat etmek gerekir. Dopaminin ön maddesi olan levadopayı uzun süre kullanmak, istemsiz hareketler ve hastalık belirtilerinde dalgalanmalar yapar. Bazen istemsiz hareketler kalıcı olabilir.
- Parkinson hastalığında cerrahi tedavi daha çok ilaçla kontrol altına alınamayan titremeye yöneliktir. Cerrahiden sonra da hastalar ilaçlardan kurtulamazlar. Kısaca cerrahi; ilaçla kontrol altına alınamayan belirtileri kontrol altına almaya çalışan bir metottur. Yalnızca titremesi olan hastalarda başarı sağlanabilir.
- Hastanın kendi kendine ilaç dozunu değiştirmediğinden emin olmak gerekir. Çünkü ilaç doz ayarının bozulması, ilaca bağlı yan etkileri ortaya çıkarır ve bazen bu yan etkilerin sona erdirilmesi imkansız hale gelir.
- Hekimin gerek hasta gerekse hasta yakını ile iyi bir iletişim sağlaması çok önemlidir.
Serdar Dağ
