Yaşlı hastalarda birden fazla organ sistemini içine alan karmaşık şikayetler vardır. Örneğin; yaşlı bir insanda şeker, tansiyon,kalp yetmezliği, bunama gibi şikayetlerin hepsi bir arada bulunabilir. Bunun yanında bazı hastalıklar sadece yaşlılıkta görülür. Fakat ortada hiçbir sorun yokken bile yaşlanan bünyede işlevler bozulur. Örneğin görme fizyolojik olarak azalır. Kan dolaşımı fizyolojik olarak azalır.
Yaşlılarda Sıkça Görülen Şikayetler
1) Ağrı: Yaşlılarda ağrıya neden olabilecek birçok sorun vardır. Ağrılar devamlı bir hal alırsa tedavisi güçleşir. Yaşla beraber eklem ve kaslarda oluşan bozulmalar hareketin azalması romatizmal durumlar vs. ağrıyı başlatır. Bunun yanında; yaslı insanlarda kemik kırılmaları örneğin; kalça kırılması vs. daha kolay gerçekleşir. Bu kırıklar ne kadar iyi tedavi edilirse edilsin mutlaka hastaya büyük ağrı ve sıkıntı verir.
Yaşlılarda depresyon çok sık görülür. Hatta depresyonun etkisiyle hasta hayata küser içine kapanır. Bu durum çoğu zaman bunama ile karıştırılır. Depresyon durumu her yaşta olduğu gibi yaşlılarda da ağrının daha fazla algılanmasına neden olur.
Yaşlılarda ilaçların yan etkisi çok daha fazladır. Birçok ilacı birarada kullanan hastalarda kronik ağrı olma riski yüksektir.
Bazı ağrı türleri de sadece ileri yaşlarda görülür. Ağrı ile yaşamak yasam kalitesini bozar.Geceleri inleyen ve ızdırap halinde olan yaşlı hastaların kurtulması tabii ki tedavi ile mümkündür. Ağrı yaşlının çilesi değildir, uygun tedavi ile iyileşir. Ağrının nedeni tespit edilirse tedavisi de kolay ve başarılı olur. Onun için nedeni ne olursa olsun ağrı ile savaşmak ve yaşlı hastalarımızdan ağrıyı arındırmak gerekir.
2) Denge ve Yürüyüş Bozuklukları: Sokakta gezerken birçok yaslının elinde baston görürüz. Yaşlılarda dengesizlik önemli bir sorundur. Yürümenin bozulmasına neden olan semptomlar, örneğin kalça kırıkları, dizde oluşan sorunlar vs. dengeyi bozar. Bunun yanında bazı hastalıklar ki bunların başında geçirilen felç, parkinson hastalığı, beyindeki kan akımı yetersizliği gibi hastalıklar dengesizliğe neden olur. Yaşlılarda alkollü insanlar gibi görülen yürümede ve dengesizlikte mutlaka bir nöroloğa başvurmak gerekir. Çünkü bu tür denge bozuklukları genellikle beynin beyincik denen bölümünde oluşan hasar sonucu oluşur. Tabii ki dengesizlik ve yürüme bozukluğu ilerleyici bir hastalığın belirtisi olabildiği gibi geçirilmiş bir hastalığın devamı da olabilir. Bunun için hemen bir hekime başvurup dengesizliğin sebebinin tespit edilmesi şarttır.
3) Bunama: Tüm yaşlı yakınlarının korkulu rüyası olan bunama; yaşlılıkta sık görülür. Bunayan hastanın bakımı çok zordur.Bunamanın birçok sebebi vardır. Fakat yaşlıda her unutkanlık bunama değildir. Bunamadan şüphelenildiği zaman derhal bir merkeze başvurulup bunamanın nedeninin türünün tespiti yapılmalı ve hemen tedaviye başlanılmalıdır. Erken teşhis tedavinin başarısını artırır.
4) İdrar Kaçırma: Yaşlılarda; idrar kaçırma sık görülen bir belirtidir. Bunamada, idrar yolları enfeksiyonunda, geçirilen felçler sonrasında, kadınlarda mesane sarkmalarında, erkeklerde prostat hastalıklarında idrar kaçırma sık görülür. Bunun yanında yaşlılarda hareket fonksiyonları azaldığı için; idrar yapmaya fırsat bulamadan idrarı kaçırma da sıkça görülür.
Bilinci yerinde hastalar için idrarı kaçırması büyük utanç kaynağıdır. Bilinci kapalı hastalar için ise hem enfeksiyon oluşmasını kolaylaştırır hem de hasta yatalaksa oluşan ıslaklıkla yara açılması kolaylaşır.
İdrar kaçırmanın sebebi tespit edilip gerekirse bir ürologdan yardım istenmelidir. İdrar kaçırmanın büyük oranda önüne geçilir. Tedavi ile kontrol altına alınabilen bu rahatsızlık için her zaman dediğim gibi doktora başvurmak gerekir.
5 ) Baş Dönmesi: Bas dönmesi ve dengesizlik aslında farklı olaylardır. Fakat bu ayrım yaşlı hastalarda eşlik eden diğer sağlık problemleri nedeni ile zordur. Yaş ilerledikçe beyne giden kan akımı azalır ve baş dönmesi sıkça görülür. Bunun yanında birçok ilaç, kalp yetmezliği, tansiyon düzensizliği, görme ve işitme problemleri baş dönmesine sebep olur.
Yukarıda yaşlıları ve yaşlı yakınlarını üzen belirtilerden kısaca bahsetmeye çalıştık. Bu belirtilerin çoğunun tedavisi; iyi bir muayene, doğru tanı ve tedaviyle mümkündür. Hiçbir zaman “yaşlılık işte ne yapalım?” veya “hastamız yaşlı olduğu için durumu kötü” gibi nedenlerin arkasına sığınılmamalıdır. En kısa zamanda doktora başvurulup uygun tedavinin başlatılması gerekmektedir.
Dr. Serdar Dağ
