Yaşlanma ve ölüm kaçınılmaz bir gerçektir. Belki de yaşlanmayı durdurma çabaları ölümden korkmaktır. Tarihe bakarsanız birçok uygarlık ölümsüzlük iksirini bulmaya çalışmışlar; fakat hiçbiri yaşlanmaya ve ölüme engel olamamıştır. Kişinin kaç yıl yaşayacağına dair beklentiler, dünyadaki ülkelere göre değişiklik gösterir. Erkek ve kadında bu süre farklıdır. Günümüzde yaşam süresi artmıştır; bunda yeni yaşam biçimlerinin, tıbbın ilerlemesinin büyük katkısı vardır. Günümüzde yaşlılık başlangıç yaşı 65; hatta bazı ekollere göre 75 olarak belirlenmiştir. Fakat yaş arttıkça ,alzheimer, felç, parkinson gibi hastalıklar belirmiş ve yaşam kalitesini düşürmüştür.
Ruhumuzun isteklerine bedenimiz cevap veremiyorsa; yaşlanmaya başlıyoruz demektir. İnsanlarda bazı hücrelerin, laboratuvar koşullarında 150 yıldan fazla yaşamakta olduğu bilim adamlarınca ispat edildi. Gerekli şartlar hazırlanırsa insanlar uzun yıllar yaşayabilir.
Evet yaşlanma kaçınılmaz bir gerçektir. O zaman yaşlanmayı durdurmak söz konusu değildir. Önemli olan kaliteli ve hastalığa yakalanmadan yaşlanmaktır. Yaşlanma hücrede başlar. Hücreler, çoğalmak ve dokuları yenilemek amacıyla bölünür. Hücre bölünürken çekirdeğinde taşıdığı genetik bilgiyi yeni hücreye aktarır. Genetik bilginin taşınması DNA adı verilen bir madde sayesinde gerçekleşir. Hücrelerdeki DNA, kromozom denilen bir yapının içinde yer alır.
Hücre her bölündüğünde kromozomları koruyan “telomer” adındaki yapılar kısalır. Ancak telomerler kısaldıkça hücre bölünmesi zorlaşır ve bir süre sonra hücre artık daha fazla bölünemez. İşte bu durum, birçok bilim insanı tarafından yaşlanmanın nedeni olarak kabul edilir.
Bunun dışında çevresel faktörler, genetik özellikler ve beslenme alışkanlıkları da yaşlanma sürecini etkiler. Bu nedenle yaşlanma süreci her insanda farklıdır. Yaşlanmayı durdurmak görüldüğü gibi tabii ki mümkün değil; burada yapılması gereken hücre yapısını korumak, DNA’mızın hücre için zararlı olan maddelerden etkilenip kanser, alzheimer, parkinson, tansiyon…vs gibi hastalıklara kodlanmasını engellemektir. Yaşlanmaya sebep olan birçok etken vardır. Bunların en başında serbest radikaller gelir.
Dr. Serdar DAĞ
